طراحی داروخانه و مطب دندانپزشکی با تجهیزات خاص و اجزای اصلی یونیت دندانپزشکی عبارتند از:
۱) پایه و بازوی یونیت: یونیت دندانپزشکی و کلیه قطعات مربوط به آن از جمله چراغ یونیت برروی یک بازوی افقی نصب می‌گردد. استقامت مکانیکی بازو و محل آن به گونه‌ای محاسبه و طراحی شده که مجموعه سیستم، متعادل، بدون لرزش و با حداقل وزن ممکن استقرار داشته باشد
۲) چراغ یونیت: مقدار نور لازم را برای کار دندانپزشک فراهم نموده و باید نوری سفید، سرد و بدون سایه ارائه دهد و در مقابل آب تا حد مناسبی مقاوم باشد. شدت نور در یونیت بستگی زیادی به نوع و جنس شیشه منعکس کننده (Reflector) که در پشت لامپ قرار گرفته است، دارد و غالباً شدت نور از 24000 تا 8000 لوکس قابل تنظیم می باشد.
رنگ نور چراغ باید مانند نور آفتاب باشد زیرا نور ناکافی و زرد رنگ باعث خستگی مفرط چشم دندان پزشک می شود.
* بهترین نور برای فضای دهان، نور ساطع شده از لامپ های کوارتز–هالوژن می باشد *
نور تابیده شده از چراغ فقط محیط دهان (تقریباً یک مستطیل 10 در 15 سانتی متر) را روشن کند. چراغ یونیت ها معمولاً دارای ولتاژ DC بوده و دارای کلید خاموش و روشن و کلید تغییر شدت نور می باشند. کنترل چراغ یونیت توسط دکمه هایی که برروی میز پزشک و دستیار قرار دارد نیز میسر است.
از آنجایی که لامپ های چراغ یونیت اکثراً از نوع کوارتز–هالوژن می باشد لذا به هنگام تعویض لامپ باید از دست زدن به حباب لامپ جداً خودداری گردد زیرا سدیم موجود در پوست دست توسطپ وشش کوارتزی جذب شده و با بخار هالوژن ترکیب می شود و بدین ترتیب باعث کوتاهی عمر لامپ می شود.
۳) کاسه کراشوار و دوش آب لیوان: کراشوار باید گودی مناسب داشته و فاصله آن تا بیمار طوری باشد که به هنگام تخلیه آب دهان اطراف آن خون آلوده و یا آلوده نگردد و آب بطور کامل درون کراشوار چرخشی داشته و خرده های آمالگام و یا خرده های دندان وارد فاضلاب نشود و آب داخل کراشوار تخلیه مناسب داشته باشد. جنس کراشوار نباید طوری باشد که مواد دندانپزشکی یا مواد ضدعفونی، باعث تغییر رنگ آن شود. معمولاً کراشوار از جنس چینی، سنگی، پلاستیکی و ... بوده و یک دوش آب لیوان نیز به آن متصل است که مقدار آب مورد نیاز جهت شستشوی دهان بیمار پس از جراحی را تأمین می‌کند. آب کراشوار می‌تواند مستقیم از آب شیر تغذیه شود و یا از طریق منبع ذخیره آب یا (Water Reservoir) این آب را تهیه نماید. در یونیت های جدید استفاده از آب گرم نیز در کراشوار ممکن شده است که گزینه مناسب تری می باشند.
در دستگاه های دارای حافظه (تایمر) می‌توانیم مقدار آبی را که از دوش آب لیوان می‌ریزد (Water Quantity) و همچنین مدت زمان ریزش آب (Flow time) را نیز برنامه‌ریزی و تعیین نمائیم که برای جلوگیری از اتلاف وقت بسیار ایده آل می باشند. ضمناً در این نوع دستگاه ها امکان تنظیم پر شدن خودکار لیوان پس از قرار گرفتن صندلی در وضعیت صفر (Zero Position) نیز فراهم شده است.
۴) میز (کنسول) دندانپزشک (Doctor console) یا تابلت: میزی است که در کنار صندلی دندانپزشک قرار می‌گیرد و چپ و یا راست بودن آن قابل تغییر است. برروی این میز یک سری دکمه جهت کنترل قسمت‌های مختلف یونیت و صندلی و حتی امکانات اضافی دیگر (Option) وجود دارد. از مهمترین کلیدهایی که معمولاً بر روی تمامی یونیت‌های دندانپزشکی یافت می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- Chair up/down: این دکمه‌ها باعث حرکت صندلی به سمت بالا و پایین می‌شوند.
- Backrest movement: این دکمه‌ها باعث جلو و عقب شدن پشتی صندلی می‌شوند.
- Cold/hot water: این دکمه‌ها باعث ریزش آب گرم یا سرد از کراشوار می شوند.
- Height control: باعث کنترل و روشن و خاموش شدن چراغ یونیت دندانپزشکی می‌شود.
- Instrument speed control: باعث کنترل سرعت چرخش آنگل و توربین‌های دندانپزشکی می شود.
- Zero position: صندلی را به وضعیت صفر برده و باعث ریزش آب از دوش آب لیوان می شود.
در بعضی از یونیت‌های پیشرفته‌تر معمولاً یک نگاتوسکوپ کوچک نیز برروی میز دندانپزشک وجود دارد که فیلم‌های اخذ شده از رادیوگرافی را می‌توان بر روی آن مشاهده کرد. ضمناً در یونیت‌های قابل برنامه‌ریزی دکمه‌هایی جهت دادن برنامه به حافظه‌های یونیت تعبیه شده‌اند.
خاصیت Interdependence، تمامی اینسترومنت‌های یک تابلت این خاصیت را دارند که هیچ گاه دوتای آنها تواماً فعال نمی‌شوند و در صورت برداشت دو اینسترومنت با یکدیگر، آن اینسترومنتی که زودتر از هولدرش خارج شده، عمل خواهد کرد، بدین طریق که شیر مربوط به آن اینسترومنت باز شده و امکان انتقال هوا به آن اینسترومنت را فراهم کرده و شیر مربوط به اینسترومنت دیگر مسیر هوای مربوطه را مسدود خواهد نمود. تمامی این کنترل ها در داخل تابلت صورت می‌گیرند.
- ۹۸/۱۰/۲۴